Alimenty po rozwodzie - kto, komu i jak długo będzie je płacił?
05.09.2019Rozwód - to nie tylko formalny rozpad małżeństwa potwierdzony orzeczeniem sądu, ale także ogromna dezorganizacja dotychczasowych obowiązków małżonków względem siebie nawzajem oraz względem ich wspólnych dzieci.
Jedną z kwestii budzących najwięcej emocji są alimenty. Omówmy więc to zagadnienie. Kto będzie płacił alimenty na dzieci? Kiedy trzeba płacić alimenty na małżonka, w jakiej sytuacji i jakiej wysokości?
Rozwód bez orzekania a kwestia płacenia alimentów
Dość często bywa tak, że rozkład pożycia małżeńskiego zostaje stwierdzony przez sąd poprzez wydanie orzeczenia rozwodu, ale wina za fakt jego wystąpienia - już nie. Małżonkowie rozwodzą się za obopólną zgodą i nie doszukują się w sobie wzajemnie winy rozkładu pożycia. Tę problematykę omówiłam szeroko w swoich poprzednich wpisach.
Ostateczny koszt rozwodu będzie zależał od bardzo wielu czynników, a więc trudno jest oszacować go z góry.
Czytaj także: Wszystko co musisz wiedzieć o rozwodzie
W sytuacji, gdy żaden z małżonków nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, o alimenty wnioskować może małżonek winny od drugiego małżonka winnego oraz niewinny od małżonka niewinnego. Jeśli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, nie przysługuje mu prawo do wnioskowania o alimenty po rozwodzie. Przesłankami do powstania obowiązku alimentacyjnego są:
- orzeczenie o braku wyłącznej winy za rozpad pożycia,
- sytuacja niedostatku małżonka starającego się o uzyskanie alimentów,
- możliwości finansowe i majątkowe drugiego, byłego już, małżonka.
Ile wynoszą alimenty na żonę lub męża i kiedy zostaną zasądzone?
Przysługiwać będą w sytuacji, w której stwierdzony zostanie stan niedostatku małżonka. Pogorszenie sytuacji materialnej małżonka występuje w momencie, gdy nie ma on możliwości samodzielnego zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb, na przykład w wyniku braku kwalifikacji zawodowych spowodowanego wieloletnim prowadzeniem gospodarstwa domowego i opieką nad wspólnymi dziećmi. Uzasadnione potrzeby to takie, które umożliwiają osobie uprawnionej normalne warunki bytowe. Natomiast wysokość przysługujących alimentów określi sąd na podstawie możliwości zarobkowych i sytuacji majątkowej małżonka zobowiązanego do ich płacenia - nie ma możliwości określenia konkretnej kwoty bez znajomości danego przypadku.
Nie jest jednak wymagane, aby małżonek niewinny znajdował się w niedostatku - sąd porównuje sytuację materialną małżonka niewinnego sprzed rozwodu. Jeśli spowodował on pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd może orzec o konieczności płacenia alimentów przez małżonka, który jest wyłącznie winny rozkładu pożycia.
Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka?
Obowiązek alimentacyjny wygasa z chwilą zawarcia kolejnego małżeństwa przez małżonka uprawnionego, śmierci lub radykalnej zmiany kondycji finansowej jednego z małżonków. Jeśli natomiast zobowiązany to małżonek, który nie jest wyłącznie winny rozpadu pożycia, to jego obowiązek wygasa po upływie 5 lat od rozwodu. Na zakres obowiązku, lecz nie na jego uchylenie, może mieć wpływ natomiast zawarcie kolejnego związku (formalnego lub nieformalnego) przez osobę zobowiązaną.
Czytaj także: Ile kosztuje rozwód?
Obowiązek alimentacyjny wobec dzieci
Jeżeli strona nie może ponieść kosztów sprawy rozwodowej bez uszczerbku na swoim domowym budżecie, koniecznym do utrzymania siebie i swojej rodziny, może zwrócić się do sądu z wnioskiem o zwolnienie z obowiązku ponoszenia tych opłat.
Przesłanki do wystąpienia obowiązku alimentacyjnego w celu zapewnienia dziecku zasobów finansowych koniecznych do zaspokojenia jego podstawowych potrzeb określają stosowne przepisy prawne. Aby móc skutecznie ubiegać się o te środki, dziecko nie może dysponować pełnymi możliwościami do samodzielnego utrzymania się. Zapis ten oznacza, że pomoc przysługuje nie tylko dziecku, które nie ukończyło jeszcze 18. roku życia, ale także temu, które jest już wprawdzie pełnoletnie, ale nadal się uczy. Trzeba jednak pamiętać, że rodzic może uchylić się od omawianego obowiązku, jeśli dziecko jest pełnoletnie, lecz on sam cierpi niedostatek.
Kto ma obowiązek alimentacyjny wobec dziecka?
Praktyka pokazuje, że częściej to matki "zostają" z dziećmi po rozwodzie, niezależnie od tego kto ponosi winę za rozpad pożycia. Stroną zobowiązaną jest więc zwykle ojciec, którego opieka nad dzieckiem ogranicza się do weekendowych spotkań. Prawo opiekuńcze jasno określa, że obowiązek dostarczania środków utrzymania spoczywa na obojgu rodzicach po równo.
Jaka jest wysokość świadczenia?
Tak jak niemożliwe jest określenie, w jakiej wysokości zostaną przyznane alimenty dla żony czy męża, tak samo nie da się określić ich wysokości na dziecko. Będą miały na nią wpływ dwa fakty:
- możliwości finansowe i majątkowe rodzica zobowiązanego - nie można domagać się od pracownika fizycznego o niskich kwalifikacjach i możliwościach zarobkowych alimentów tej samej wysokości co od świetnie zarabiającego programisty;
- usprawiedliwione potrzeby uprawnionego - to nie tylko koszt podstawowego utrzymania dziecka, ale także koszty jego edukacji i leczenia.
Warto wspomnieć także o zasadzie równej stopy życiowej, zgodnie z którą dziecko ma prawo do życia na takim szczeblu, na jakim żyją jego rodzice. Zasada ta będzie się więc bezpośrednio przekładała na wysokość świadczenia przyznanego na dziecko lub dzieci. Wiemy już w jaki sposób przyznawane są alimenty po rozwodzie - zarówno na byłego małżonka, jak i na dzieci. Szczegóły jasno określa prawo rodzinne i opiekuńcze, a w przypadku wątpliwości warto zwrócić się o pomoc do kancelarii adwokackiej specjalizującej się w sprawach z tej dziedziny.