Ile kosztuje rozwód - z jakimi opłatami trzeba się liczyć?

Urzędowe wzory oświadczeń można otrzymać w sądzie. Warto jednak pamiętać, że musi ono zawierać prawdziwe informacje dotyczące wysokości dochodów, stanu rodziny i posiadanego majątku. Osoba, której zostanie udowodnione oszustwo w tej kwestii, musi liczyć się z grzywną wynoszącą od 1 do 2 tysięcy złotych.

Koszty związane z podziałem majątku

Najprostszą z sytuacji jest ta, kiedy współmałżonkowie są całkowicie zgodni co do podziału wspólnego majątku, a ewentualny projekt podziału przeprowadzony jest za porozumieniem stron. Taki stan rzeczy związany jest nie tylko z szybszym rozwiązaniem tej kwestii, ale często także z mniejszym obciążeniem finansowym dla obu stron postępowania, jakie generuje podział majątku.

W rzeczywistości jednak zwykle małżonkom brak porozumienia i przy podziale majątku silne emocje biorą górę nad rozsądkiem. W takiej sytuacji mogą oni złożyć stosowny wniosek w sądzie okręgowym, wraz z pozwem rozwodowym. W myśl art. 58 §3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd może dokonać podziału majątku orzekając o rozwodzie, pod warunkiem jednak, że nie spowoduje to “nadmiernej zwłoki w postępowaniu”. Decyzja czy podział majątku nie spowoduje takiej zwłoki, należy do sądu. Sąd okręgowy może więc wydać orzeczenie o rozwodzie bez dokonania podziału majątku. W takim przypadku, po uprawomocnieniu się wyroku, każdy z małżonków może złożyć wniosek o podział majątku wspólnego, który podlega opłacie stałej w wysokości 1000 zł. Zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłata za wniosek wynosi 300 zł, jeśli byli już małżonkowie złożą zgodny wniosek o podział majątku.

Koszty zatrudnienia pełnomocnika

Koszt rozwodu może być powiększony o wynajęcie pełnomocnika. Pełnomocnikiem w sprawie rozwodowej może być adwokat lub radca prawny, a koszt wynajęcia go może być bardzo różny. Inne stawki za korzystanie zusług prawnika zapłacą mieszkańcy małego miast czy wsi, inne - wielkich aglomeracji. Również indywidualny cennik wybranej kancelarii i stopień zawiłości sprawy będzie wpływał na ostateczną kwotę wynagrodzenia pełnomocnika. Koszt reprezentowania klienta w postępowaniu rozwodowym może się więc wahać od kilkuset do nawet kilkunastu tysięcy złotych.

Dobrze jednak wiedzieć, że wydane przez Ministerstwo Sprawiedliwości rozporządzenie reguluje minimalną stawkę wynagrodzenia za czynności adwokackie prowadzone w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Obecnie stawka ta wynosi 720 zł.

Pełnomocnik z urzędu

Polskie prawo zabezpiecza konstytucyjne prawo do sądu każdego obywatela, a więc także tych osób, których status majątkowy nie pozwala na samodzielne wynajęcie pełnomocnika. Taka osoba może złożyć do sądu wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, za którego usługi nie będzie musiała ponosić opłaty.

O ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu może się starać osoba zwolniona częściowo lub w całości z kosztów postępowania rozwodowego, a także osoba fizyczna, która nie została zwolniona z ponoszenia kosztów sądowych, lecz złoży oświadczenie, z którego wynika, że wynajęcie adwokata lub radcy prawnego wiązałoby się z poważnym uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Wniosek o ustanowienie radcy prawnego lub adwokata strona powinna zgłosić wraz ze wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych. Można to zrobić także osobno na piśmie albo ustnie - w sądzie, w którym sprawa rozwodowa już się toczy lub będzie się toczyć. Uznanie zasadności takiego wniosku leży wyłącznie w kompetencji sądu - uwzględni on wniosek, jeżeli uzna, że w sprawie konieczna jest obecność radcy prawnego lub adwokata.

Zwrot kosztów procesu

O kosztach procesu sąd rozstrzyga w wyroku orzekającym rozwód. W postępowaniu cywilnym, do którego należą także sprawy rodzinne, zasadą jest, że strona przegrywająca sprawę zwraca koszty procesu, które były konieczne do celowego dochodzenia swoich praw oraz do zasadnej obrony. Takimi kosztami są opłaty sądowe i koszty poniesione na zatrudnienie profesjonalnego pełnomocnika. Odnośnie zwrotu kosztów adwokata lub radcy prawnego, to jego wysokość określona jest w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych lub adwokatów i nie jest uzależniona od rzeczywistej wysokości tego wynagrodzenia.

Oddalenie powództwa

Zasadę, zgodnie z którą koszty zostaną poniesione, sąd ustala na podstawie treści wyroku odnośnie rozwiązania małżeństwa, winy za jego rozkład i uwzględnione żądania stron. W sytuacji, gdy sąd orzeknie rozwód z winy jednego z małżonków, to on poniesie jego koszty. Gdy wina jest obopólna, ponoszą oni wspólnie koszty. Jednak w przypadku, jeśli powództwo zostanie oddalone, a sąd rozwodu nie udzieli, to powód zostanie obciążony kosztami.

Rozwód koszty - podsumowanie

Trudno jest więc jednoznacznie określić jakiej wysokości opłaty finalnie poniosą strony w sprawach rozwodowych, a więc ile tak naprawdę kosztuje rozwód. Zależy to bowiem od bardzo wielu czynników: orzeczenia o winie, podział majątku itd.. Może się okazać, że jako strona “wygrana” nie zapłacimy nic, lub, jeśli wyrokiem sądu zostaniemy uznani za stronę winną rozpadu małżeństwa, zapłacimy całość kosztów sądowych, wynagrodzenia pełnomocników oraz kosztów postępowania sądowego. W zależności od stopnia skomplikowania sprawy może to być kwota od kilkuset do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

O autorze

Adwokat Małgorzata Wielgus - Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od kilkunastu lat prowadzi własną kancelarię adwokacką w centrum Lublina. Wiedza i doświadczenie pozwala jej na codzień prowadzić sprawy z zakresu prawa rodzinnego, cywilnego czy karnego. W wolnych chwilach autorka bloga prawniczego.