Upadłość konsumencka a alimenty — wszystko, co warto wiedzieć

08.03.2024

Upadłość konsumencka odkąd została wprowadzona, systematycznie zyskuje na popularności. Postępowanie upadłościowe ma na celu zabezpieczenie majątku dłużnika oraz ochronę jego wierzycieli. Z instytucji tej mogą skorzystać osoby, które z niezawinionych przyczyn stały się niewypłacalne i nie są w stanie dłużej regulować swoich zobowiązań. Z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej istotnie zmienia się sposób egzekwowania obowiązków alimentacyjnych. Czym jest upadłość konsumencka? Czy długi alimentacyjne mogą być umorzone w postępowaniu upadłościowym? Jak dochodzić wierzytelności z tytułu zaległych alimentów? Tego dowiesz się, czytając poniższy tekst.

Czym jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka jest to postępowanie sądowe, którego celem jest oddłużenie osoby, która stała się niewypłacalna. Inicjuje je dłużnik poprzez złożenie wniosku do właściwego sądu. Jeśli sąd rozpatrzy wniosek pozytywnie, zaczyna się kolejny etap procedury. W toku postępowania upadłościowego zostaje powołany syndyk, którego zadaniem jest ustalenie masy upadłościowej oraz sprzedaż konkretnych składników majątku. Finalnie po ogłoszeniu upadłości, osoba zadłużona wychodzi ze stanu niewypłacalności.

Komu należą się alimenty?

Alimenty jest to świadczenie, którego celem jest zapewnienie określonych środków utrzymania. Obowiązek alimentacyjny może wynikać m.in. z małżeństwa lub pokrewieństwa. Najczęściej alimenty kojarzą nam się z wypłatą regularnych świadczeń pieniężnych, które płaci rozwiedziony rodzic swoim dzieciom. Obowiązki alimentacyjne mogą obejmować również środki niepieniężne np. sprawowanie osobistej opieki nad potomstwem. Wysokość alimentów uzależniona jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych osoby zobowiązanej do płacenia świadczenia. Alimenty mogą być również zasądzone na rzecz rodziców. Wtedy osobami zobowiązanymi do ich zapłaty mogą być ich dorosłe dzieci.

Czy długi alimentacyjne mogą być umorzone w postępowaniu upadłościowym?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie powoduje umorzenia zobowiązań alimentacyjnych jednakowo tych bieżących i zaległych. Oznacza to, że osoba, która jest obarczona obowiązkiem alimentacyjnym, nadal jest zobowiązana płacić alimenty uprawnionemu. Ponadto postępowanie upadłościowe nie umarza zobowiązań do zapłaty kar grzywny orzeczonych przez sąd czy świadczeń pieniężnych orzeczonych jako środek karny.

Jaki jest wpływ postępowania upadłościowego na alimenty?

Zobowiązania alimentacyjne nie zostają umorzone w postępowaniu upadłościowym. Jednak skutkiem ogłoszenia upadłości przez osobę zobowiązaną jest zmiana sposobu realizacji świadczenia. Zaległe alimenty powinny być dochodzone w postępowaniu upadłościowym, natomiast bieżące alimenty są wypłacane przez syndyka z masy upadłości.

Wierzytelności z tytułu zaległych alimentów

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej powoduje, że wierzyciel alimentacyjny nie może dochodzić swoich praw na drodze postępowania egzekucyjnego. Osoba uprawniona do alimentów powinna natomiast zgłosić kwotę wierzytelności syndykowi wyznaczonemu w postępowaniu upadłościowym.

Może to zrobić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub w formie tradycyjnej za pomocą listu poleconego na adres syndyka masy upadłościowej. Jeśli uprawnionym jest osoba niemająca zdolności do czynności prawnych, może to zrobić jej przedstawiciel ustawowy. Skuteczne zgłoszenie wierzytelności spowoduje dopisanie długów alimentacyjnych do listy wierzytelności.

Uprawnieni do świadczeń alimentacyjnych mają pierwszeństwo przed pozostałymi wierzycielami do zaspokojenia swoich praw z masy upadłości. Jednocześnie warto pamiętać o tym, że postępowanie upadłościowe może być długie i skomplikowane. Jeśli mieszkasz w stolicy województwa lubelskiego i interesują cię kwestie związane z uzyskaniem alimentów od osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką, adwokat w Lublinie odpowie na nurtujące Cię pytania.

Bieżące alimenty a upadłość konsumencka

Osoba, która ma orzeczone prawo do alimentów po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej przez zobowiązanego, w dalszym ciągu będzie mogła otrzymywać świadczenie. Z tą jednak różnicą, że nie będzie wypłacał go zobowiązany do płacenia alimentów, lecz syndyk. Ma to na celu zapewnić regularną wypłatę świadczenia. Alimenty będą wypłacane z taką samą częstotliwością, jak orzeczono w wyroku. Należy pamiętać, że przed aktualnymi alimentami pierwszeństwo zaspokojenia mają należności wynikające z kosztów postępowania upadłościowego.

Istotną kwestią jest wysokość alimentów wypłacanych przez syndyka masy upadłościowej. Nie mogą ona przekraczać wartości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przepis ten ma na celu ochronę interesu pozostałych wierzycieli. Wypłata alimentów przez syndyka jest możliwa jedynie, gdy zasobność masy upadłościowej na to pozwala. Jeżeli wierzyciel alimentacyjny nie może otrzymać środków pieniężnych z masy upadłości, może ubiegać się o świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego.

Jak uprawniony do alimentów dowie się o upadłości dłużnika?

Zadłużony konsument we wniosku o ogłoszenie upadłości zobligowany jest wymienić wierzycieli, w tym również wierzycieli alimentacyjnych. Po zakończeniu postępowania upadłościowego syndyk zawiadamia wszystkich wskazanych przez upadłego wierzycieli o ogłoszeniu upadłości. Jeżeli z jakichś przyczyn osoba uprawniona do alimentów zostanie pominięta we wniosku, może samodzielnie zweryfikować czy wobec zobowiązanego toczyło się postępowanie upadłościowe. Stosowną informację uzyska w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Czy zaległe alimenty mogą być wyegzekwowane przez komornika po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?

Osoba niewypłacalna, wobec której wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości, nie może być objęta żadnym postępowaniem egzekucyjnym. W chwili ogłoszenia upadłości konsumenckiej egzekucja komornicza zostaje zawieszona. Natomiast gdy postanowienie o upadłości konsumenckiej staje się prawomocne, egzekucja komornicza zostaje umorzona.

Czy ogłoszenie upadłości przez dłużnika jest równoznaczna z brakiem możliwości dochodzenia od niego roszczeń alimentacyjnych?

Każdy uprawniony do świadczeń alimentacyjnych może po ogłoszeniu upadłości przez dłużnika wytoczyć pozew o alimenty. Również upadły dłużnik, jeśli zachodzą takie przesłanki, ma prawo wystąpić z pozwem o stwierdzenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.

Ponadto ogłoszenie upadłości przez dłużnika nie uniemożliwia uprawnionemu złożenie pozwu o podwyższenie alimentów przyznanych przez sąd ani upadłemu dłużnikowi żądania obniżenia świadczenia alimentacyjnego, gdy jego sytuacja materialna uległ pogorszeniu.

Po ogłoszeniu upadłości w sprawach o alimenty pozywać i być pozywanym może być jedynie upadły dłużnik. Wszystkie pozostałe postępowania sądowe, których przedmiotem jest masa upadłościowa, mogą być wszczynane i prowadzone tylko przez syndyka masy upadłości.

Czy syndyk może wystąpić do sądu o zmianę wysokości alimentów?

Zgodnie z artykułem 144 ust 4 ustawy Prawo upadłościowe syndyk masy upadłościowej ma prawo „żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”. Dzięki temu uprawnieniu syndyk może wzruszać zakończone prawomocnym orzeczeniem postępowania alimentacyjne lub umowy, których przedmiotem są świadczenia alimentacyjne. Jeśli wysokość alimentów jest niewspółmierna do aktualnych potrzeb uprawnionego, może to spowodować uszczuplenie stopnia zaspokojenia pozostałych wierzycieli.

Podsumowanie

Upadłość konsumencka nie powoduje zaprzestania wypłat bieżących świadczeń alimentacyjnych ani umorzenia długów alimentacyjnych. Uprawniony do alimentów musi jednak pamiętać, że z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o upadłości świadczenie alimentacyjne wypłacane jest przez syndyka masy upadłościowej natomiast zaległe alimenty, można wyegzekwować w postępowaniu upadłościowym. Kwota alimentów nie może przekraczać każdorazowo minimalnej kwoty wynagrodzenia i jest uzależniona od wysokości masy upadłości.