Kto może być świadkiem na rozwodzie?

Udział świadków w rozprawie rozwodowej jest częstym zjawiskiem, a ich zeznania nierzadko mają ogromny wpływ na końcową decyzję sądu. Przygotowując się do postępowania sądowego, prawo do powołania świadków mają zarówno strona pozwana, jak i strona powodowa. Czy strony postępowania mają obowiązek wskazania świadków sprawy rozwodowej? Kto może złożyć zeznania w charakterze świadka i jakie prawa i obowiązki dotyczą takiej osoby? Czytaj dalej i dowiedz się więcej o powoływaniu świadków w sprawie o rozwód!

Czy świadek w sprawie rozwodowej jest potrzebny?

Sprawy sądowe powiązane ze stosunkami między osobami, które łączą więzy pokrewieństwa lub więzy małżeńskie regulowane są przez prawo rodzinne. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego jasno informują o zasadach powoływania świadków do złożenia zeznań w sprawie rozwodowej. Analizując zapisy prawne, można dojść do wniosku, że w przypadku rozwodu bez orzekania o winie nie ma potrzeby konsultacji sądu z osobami trzecimi, jednak w sytuacji, gdy rozwód ma być orzeczony ze wskazaniem winy lub rozwodząca się para ma niepełnoletnie dzieci, obecność na rozprawie świadków może być nieunikniona.

Świadek w sprawie o rozwód - kto nim może być?

Przeprowadzanie postępowania sądowego i przesłuchiwanie świadków w sprawach rozwodowych ma na celu ocenę, czy rzeczywiście doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Świadkami w rozprawie mogą być zarówno najbliższe osoby z rodziny, jak i przyjaciele, sąsiedzi, współpracownicy, czy inne osoby posiadające wiedzę na temat sytuacji małżeńskiej.

Zdarza się, że na świadka może zostać wezwana osoba pozostająca w bliskiej relacji z drugą stroną postępowania (kochanek/kochanka) i zgodnie z prawem nie mogą one odmówić składania zeznań. Niestawienie się świadków na rozprawę rozwodową może wiązać się z nałożeniem kary finansowej, a w zaawansowanych przypadkach (przy unikaniu udziału w kolejnych rozprawach) nawet z aresztem.

Czy świadkiem może być psycholog lub mediator?

Małżonkowie często zastanawiają się, czy na świadka można wezwać osobę prowadzącą terapię małżeńską i indywidualną, lub mediatora, zajmującego się prowadzeniem małżeńskiej mediacji. Zgodnie z przepisami takie osoby nie powinny być świadkami w sprawie o rozwód ze względu na obowiązującą ich tajemnicę służbową. Wyjątkiem jest zwolnienie przez sąd i strony postępowania z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji lub prywatnej terapii.

Kto nie może być świadkiem w sprawie rozwodowej?

Jak wcześniej wspomniano, świadkiem w sprawie o rozwód nie może zostać osoba objęta tajemnicą zawodową, a także osoba chora psychicznie, dziecko w wieku poniżej 13 lat oraz zstępny (syn lub córka albo wnuk czy wnuczka) powoda/powódki lub pozwanego/pozwanej przed ukończeniem 17 roku życia.

Dziecko jako świadek w sprawie o rozwód

Konieczność ukończenia 17 roku życia przez zstępnych stron postępowania dotyczy wysłuchania bezpośredniego, czyli odbywającego się na sali rozpraw w obecności wszystkich osób biorących udział w rozprawie. Warto jednak wiedzieć, że aby oszczędzić nieletnim stresu, sąd może przeprowadzić tak zwane wysłuchanie pośrednie. Dziecko wówczas wyraża swoją opinię podczas rozmowy z sądem w przyjaznym pokoju przesłuchań lub podczas wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez kuratora rodzinnego. Pod uwagę mogą zostać wzięte także badania przeprowadzone przez biegłych psychologów lub przez Opiniodawcze Zespoły Sądowych Specjalistów.

Jakie są prawa i obowiązki świadka w sprawie rozwodowej?

Powołany przez sąd świadek ma obowiązek stawienia się na rozprawie rozwodowej i złożenia zeznań zgodnie z prawdą. Składanie fałszywych zeznań może wiązać się z nałożeniem kary pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zgodnie z art. 261 §1 kodeksu postępowania cywilnego, nikt nie ma prawa odmówić zeznań, z wyjątkiem: małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, a także osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Mówiąc prościej, z prawa odmowy składania zeznań mogą skorzystać:

• Rodzice rozwodzącego się małżeństwa,
• Dziadkowie,
• Dzieci,
• Wnuki,
• Rodzeństwo,
• Teściowie,
• Osoby adoptowane przez którąś ze stron.

Warto wiedzieć, że z prawa do odmowy zeznań można skorzystać w sytuacji, w której udzielenie odpowiedzi na pytania naraziłoby świadka lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę, dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową, albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.

Jakie pytania zadawane są świadkowi podczas rozprawy?

Zadawane świadkowi pytania różnią się w zależności od charakteru sprawy i rodzaju informacji, jakie chce pozyskać sąd. Zazwyczaj jednak zeznania świadków dotyczą znajomości ze stronami postępowania, częstotliwości odwiedzin w domu stron, wiedzy na temat problemów w małżeństwie, dostrzeżenia nieprawidłowości w rodzinie, wiedzy na temat nawiązania przez którąś ze stron relacji pozamałżeńskich, wiedzy na temat przemocy fizycznej lub psychicznej, czy wiedzy na temat stosunków stron postępowania z dziećmi.

Podsumowanie

Obecność świadków na sprawie rozwodowej może odgrywać dużą rolę w całym postępowaniu sądowym i wpływać na decyzję sądu, szczególnie w przypadku rozprawy z orzekaniem o winie. Na świadka można wskazać właściwie każdą osobę, o ile jest ona zdrowa psychicznie i ma wiedzę na temat sytuacji w małżeństwie. Decydując się na powołanie świadka, warto więc wybrać zaufaną osobę, która złoży zgodne z prawdą zeznania i wesprze stronę w toczącym się postępowaniu.